Amputasyon ameliyatı sonrası hastanın bilmesi ve gerekli durumlarda uygulaması gereken bazı durumlar vardır. En çok merak edilen süreç amputasyon sonrası komplikasyonlarıdır. Yazımızda amputasyon sonrası süreç ile ilgili tüm detaylara değinerek merak edilenleri anlatıyoruz.
Amputasyon Sonrası Komplikasyonlar Nelerdir?
Amputasyon sonrası hastalarda gelişebilen bazı komplikasyonlar vardır. Bunlar cerrahi, fizyolojik ve psikolojik komplikasyonlar olabilmektedir. Cerrahi komplikasyonlar genelde enfeksiyon, ağrı, kanama veya yara iyileşmemesi gibi problemlerdir. Bu komplikasyonları kısaca açıklayalım.
Enfeksiyon: Amputasyon ameliyatı sonrası bazı hastalarda enfeksiyon oluşması gözlenmektedir. Oluşan bu enfeksiyon yaranın iyileşme sürecini artırmaktadır. Bazı durumlarda enfeksiyon kurutulamadığı takdirde yeniden amputasyon olabilmektedir. Bu yüzden yara bakımı çok önemli bir unsurdur.
Ağrı: Amputasyon ameliyatı sonrası ağrı durumu ilk zamanlarda gözlemlenebilmektedir. Yara bakımı ne kadar doğru yapılırsa güdüğün iyileşme süreci o kadar kısalmaktadır ve bu durumla birlikte iyileşen yara sonrası ağrılar da azalmaktadır. Bir diğer yandan bazı hastalar psikolojik ağrı denilen fantom ağrısı hissetmektedir. Bu durum kaybedilen uzvun hala ağrıması veya kaşınması hissidir.
Kanama: Amputasyon sırasında bazı damarlar kesilebilmektedir. Kesilen damarlarda kanamanın durmama riski vardır. Bu durumun ameliyat sonrasında da devam edebildiği gözlemlenmektedir. Bu gibi durumlarda hastaya yeniden cerrahi bir müdahale gerekebilir.
Yaranın İyileşmemesi: Her zaman bahsettiğimiz gibi yara bakımı doğru yapılmadıkça yaranın iyileşme süreci de o kadar artar. Bu yüzden, hasta amputasyon sonrası mutlaka doktor veya bir uzman tarafından takip edilmeli ve yaralarının kontrolü sağlanmalıdır.
Psikolojik komplikasyonlar da hastaların başına gelebilen bir durum olabilmektedir. Amputasyon bireyleri duygusal olarak etkileyebilen bir ameliyattır. Hastalar yaygın olarak bedensel değişim problemi, anksiyete, travma sonrası stres bozukluğu veya depresyon gibi durumlarla karşı karşıya kalabilmektedir. Bu gibi durumlarda hastaların psikolojik destek alması sağlanabilir.
Diğer bir yandan fizyolojik komplikasyonalar da oldukça önemli bir detaydır. Ampute olan kişiler yaraları iyileştikten sonra aktif hayata yeniden dönmeleri ve kas iskelet sistemlerinin zayıflamaması adına protez kullanmalıdırlar. Hastaların protez ile gösterecekleri uyum için fizyolojik rahatlıklarının olması gerekir. Amputasyon ameliyatlarında, kemikler üzerinde oldukça hassas ve estetik çalışılmalıdır. Bunun sebebi hastaların protez kullanırken rahat etmeleri ve proteze en kısa sürede uyum sağlamalarıdır.
Amputasyon Sonrası Bakım
Amputasyon sonrası güdük bakımı oldukça önemli bir detaydır. Ampute bölgenin bakımı doğru yapıldığı takdirde hastanın iyileşme süresi kısalır, oluşabilecek komplikasyonların önüne geçilir ve hastanın yaşam kalitesi artar. Amputasyon sonrası yara bakımı çok önemlidir. Yaranın temizlik ve hijyenine oldukça dikkat edilmeli pansuman ve yara kontrolünün eksiksiz bir şekilde yapılması gerekmektedir. Özellikle bu durum diyabet hastalarında çok daha hassas yapılmalıdır.
Diğer bir durum bandajlama sürecidir. Amputasyon sonrası güdüklerde ödem sebebiyle şişmeler olabilmektedir. Bu yüzden güdüğün ödemleri atması ve düzgün bir forma girmesi adına bandajlamanın çok doğru bir şekilde yapılması gerekir. Hasta yakınları da bandajlama eğitimini, doktor veya protez uzmanlarından almalıdırlar.
Bir sonraki süreç güdüğü doğru pozisyonlama durumudur. Özellikle diz altı amputasyon sonrası güdük kısmı doğru bir şekilde tutulmalı ve fiziksel egzersizler yerine getirilmelidir. Eğer güdük doğru bir şekilde tutulmaz ve fiziksel egzersizler uygulanmaz ise bacaklarda kontraktür denilen bükülme problemi ortaya çıkar. Bu durumda hastaların ileri ki süreçlerde protez kullanabilmeleri zorlaşmaktadır.
Tüm bu sebeplerden dolayı hastalar amputasyon ameliyatı sonrası bakımlarına dikkat etmeli ve araştırmacı olmalı ve verilen direktiflere uymalıdırlar. Aksi takdirde sonraki yaşamlarından problem yaşayabilirler.
Amputasyon Sonrası Enfeksiyon
Amputasyon sonrası yara bakımı sürecin en önemli detaylarından birisidir. Yara bakımı doğru bir şekilde yapılmalıdır. Yara temizlenmez, uygun bakımlar yapılmaz veya steril olmayan koşullarda yara temizliği yapılırsa hastaların enfeksiyon kapmaları oldukça kuvvetli bir ihtimaldir ve çok ciddi sonuçlar ortaya çıkarabilir.
Amputasyon sonrası enfeksiyon oluşması durumlarında hastalarda yaranın açılması, kızarıklık, yaradan sıvı gelmesi, yara bölgesinden kötü kokular gelmesi, yüksek ateş, fazlaca ağrı, basınç hissi, kanama, yaranın etrafında artan ısı gibi durumlar gözlemlenebilmektedir.
Enfeksiyon oluşması durumlarında en önemli faktörün yara bakımının doğru yapılmaması olduğunu belirttik. Bunun dışında zayıf bağışıklık sistemi de bu durumu tetikleyen faktörlerden birisidir. Özellikle diyabet hastalarının, yaralarının kolay iyileşmemesi sebebiyle enfeksiyon kapmaları diğer hastalara göre daha kolay bir durumdur. Bu yüzden diyabet hastaları, diğer sebeplerle ampute olmuş kişilere göre çok daha fazla dikkat etmelidirler. Diğer bir risk grubu yaşlılarda amputasyon durumudur. Yaşlı kişiler de bağışıklık sistemleri zayıf olduğu için oldukça dikkat etmesi gereken gruptadırlar.
Özellikle bacak amputasyonu sonrası enfeksiyon kapıldığı takdirde, hastanın hemen tedavisine başlanmalıdır. Enfekte doku ve apseler temizlenmeli, doktorlar tarafından gerekli görüldüğü takdirde antibiyotik tedavisine başlanmalıdır. Tedavi süreci boyunca doktor kontrolleri aksatılmamalıdır.
Enfekte olan yara tedavi edilmez ise çok ciddi sonuçlara yol açabilir. Bunların başında sepsis gelmektedir. Eğer enfeksiyon göz ardı edilir ve tedavi edilmez ise vücuda yayılır ve yaşamı tehdit edebilecek bir noktaya gelebilir. Diğer yandan tedavisi geciken yara, iyileşme sürecini uzatır bu durumda da hastalar protez kullanımına oldukça geç bir süre de başlayabilir. Belirtmeliyiz ki ampute olan kişiler protez kullanımına ne kadar erken başlar ise kas iskelet sistemlerini de bir o kadar diri bir şekilde tutarlar.
Sonuç olarak amputasyon sonrası enfeksiyon çok ciddi bir konudur ve en baştan doğru bir şekilde ilerlenmeli, eğer enfekte durumu söz konusu ise bir uzmana başvurarak yardım alınmalıdır.
Amputasyon Sonrası Protez Bacak
Ampute olan bireyler genellikle 3. ayın sonunda protez bacak kullanmaya başlamaktadırlar. Bu durum diyabet hastalarında 4 ay olabilmektedir. Güdük formunun şekillenmesinin tek tedavisi bandajlama değildir. Bandajlama sonrası protez kullanımı da güdüğün tamamen şekillenmesinde oldukça ciddi bir rol oynamaktadır. Protez bacaklarda güdüğün geçirildiği kısma soket denir. Protez soketleri hastaların güdüklerini içine alarak ödem atma ve forma girme anlamında büyük bir destek sağlamaktadır.
Diğer bir değinilecek detay ise kas iskelet sistemini zayıflatmamak adına protez bacak kullanımına yaralar iyileştikten hemen sonra başlamaktır. Amputasyon sonrası protez bacak ile tanışmayan kişilerde genellikle sürekli yatma veya ihtiyaçlarını tekerlekli sandalye ile karşılama durumları söz konusudur. Alışkanlık olmaması adına hastalar protez bacak kullanmalı ve tekerlekli sandalyeleri hayatlarından çıkarmalıdırlar.
Protez bacak, hastaların yaşamlarını bağımsız ve özgür bir şekilde yaşayabilmeleri için kullanılan aracı bir araçtır. Tabi ki protez bacağın ne şekilde yaptırıldığı da değinilmesi gereken bir detaydır. Protez bacaklar, ortez protez firmalarında yaptırılır. Provitalprotez kliniği olarak yurtiçi ve yurtdışı olmak üzere 1.000’lerce hastaya protez uygulaması yapmış ve çok ciddi başarılar elde etmiş bir kliniğiz.
Protez bacak süreci ile ilgili aklınızda ki tüm soruları bizlere ulaşarak uzmanlarımıza sorabilirsiniz.
Amputasyon Sonrası Rehabilitasyon
Amputasyon sonrası bireylerin hem fizyolojik hem de psikolojik rehabilitasyon tedavisi almaları şarttır. Fizyolojik tedaviler, fizyoterapistler eşliğinde hastaların protez kullanımı öncesi gerekli fizik tedavi hareketlerini yapmaları ve protez kullanımına hazırlanmalarıdır. Diğer yandan protez kullanımı da hastalara doğal bir fizik tedavi yaptıracağı için fizyolojik tedavilere oldukça ciddi bir destek sağlamaktadır.
Amputasyon Sonrası Psikolojik Destek
Psikolojik rehabilitasyon sürecin de ise hastalara profesyonel bir destek sağlanmalıdır. Hastalar, amputasyon sonrası vücutlarında gelişen değişimler sonucu depresyon ve anksiyete durumu yaşayabilmektedirler. Bu gibi durumlarda hastalara destekçi olunmalı ve aktif yaşamlarına en kısa sürede döndürülmelidirler.
Amputasyon Sonrası Akıntı
Amputasyon sonrası yara bölgesinden kırmızı veya sarı renklerde akıntılar olabilmektedir. Bu durum genellikle doğru yara bakımı ve temiz pansumanlama ile tedavi edilebilen bir süreçtir. Fakat aksatılması durumunda yara enfekte olabilir ve bu durum daha ciddi sonuçlara yol açabilir. Bu tip durumlarda bir doktora başvurmak en doğru tercih olacaktır.
Amputasyon Sonrası Ağrı Şiddeti Ne Kadardır?
Amputasyon sonrası ağrılar hastadan hastaya göre değişkenlik gösterir. Yara bakımı ne kadar düzenli yapılır ise iyileşme süreci de aynı şekilde kısalır. Sonuç olarak da yara ne kadar kısa sürede iyileşir ise ağrı şiddeti de aynı oranda kısa bir zaman ortadan kalkacaktır.
Fizyolojik ağrının yanı sıra ampute olmuş bireyler hayali ağrı denilen fantom ağrılarına da maruz kalabilir. Fantom ağrısı, ampute olmuş bölgenin halen daha var ve ağrıyor olması hissidir. Bu tip durumlar da hastaların psikolojik destek almaları önemlidir.